Хиамны вакцин

2008-11-11 20:29:21

Германы уламжлалт хүнсний бүтээгдэхүүн бол хиам гарцаагүй мөн. Хиамаа идэж хүн болно, хиамаа зарж мөнгө олно, хиамаа судлаж нээлтүүд хийнэ.

Одоогоос 200 жилийн тэртээ Вийлдбад хэмээх газар хиам идсэн 13 хүн хордож 6 нь нас барсанаас үүдэн Кернер хэмээх нэгэн эмч хиамны хордлогийн 230 тохиолдлыг судласанаа 1829 онд хэвлүүлж, хордлогыг латин хэлний botulus буюу хиам гэдэг үгээс үүдэн ботулизм гэж нэрлэж. Харин хордлогийн цаад учрыг 70 жилийн дараа Ван Ерменген нээж Clostridium botulinum бактерийн ялгаруулдаг хорноос үүдэлтэй гэж таамагласан гэдэг.

Миний хот

2009-03-28 00:23:24

Европын олон улс оронд түгээмэл байх жижиг хотуудын нэг, 100000 хүнтэй, их сургууль, гол төлөв молекул биолог, генетик болон инженерийн судлагааны хүрээлэнгүүд төвлөрсөн, нам гүм, амгалан тайван газар...

Нисдэг шприц

2009-04-08 22:16:01

Хүн өөрөөсөө гадна олон амьтан тээж тэтгэж, тэдний төлөө амиа хүртэл өгдөг. Эхнэр нөхөр, эх эцэг, ах дүү, хамаатан, үр хүүхэд биш л дээ... Бичил биетнүүд, нян, мөөгөнцөр, шимэгч хорхой, шавьжуудийг хэлж байгаа юм.
Тэдний нэг нь шумуул. Дэрээр шидэхээс эхлээд дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас тэмцэж байгаа нь цуст дайн. Уг нь өндгөө л тээх гэж эмэгчин шумуул нь өчүүхэн бага цус сорохоос өөр гэмгүй...

Цахиур чулууныхан

2009-04-20 15:48:36

Цахиур нь дэлхий дээр хүчилтөрөгчийн дараа орох элбэг элемент.

Цахиурт нэгдлүүд асар олон бөгөөд химийн идэвхгүй, хэт ягаан туяа, дулаанд тэсвэртэй, наалдамхай бус гээд тустай шинж олон. Үүнд тулгуурлан тусгаарлагч, битүүмжлэгч, тослогч, гадаргуу бүрэгч материалууд үйлдвэрлэж хэрэглэдэг. Хүнсний үйлдвэр, электроник, автомашин, барилга, анагаах ухаан, гоо сайхан гээд хэрэглэхгүй салбар үгүй.

Xүний тархитай хулгана

2009-04-29 19:49:53

Эртний түүх домогт адгуус хүний аль альнаас бүтсэн хачин жигтэй бодгалууд цөөнгүй. Центавр (морь биетэй хүн цээжтэй), сфинкс (хүн толгойтой арслан биетэй), лус (хүн цээжтэй загас биетэй), харпи (хүн төрхтэй шувуу мэт биетэй) мэтээс эхлээд гриффин (бүргэдийн цээжтэй арслан биетэй), чимера (арслан биетэй, нуруунаас нь ямаан толгой гарсан, могой сүүлтэй) мэт хүнээс давуу амьтад олныг дурдаж болно.
Орчин цагын урлагт ч бидний сайн мэдэх spiderman, catwoman мэт супер баатрууд олон. 1963 онд бичсэн "Мичин гариг" (Рierre Boulle, La Planète des Singes) нь бусад амьд биес хэрхэн хөгжих боломжтойг зөгнөсөн гарцаагүй сонин жишээ мөн.

Таньдаг герман

2009-05-25 01:42:11

Олон үндэстний хувьд ажил, мэргэжил, боловсрол, сонирхолын хүрээнээсээ шалтгаалан эдэлж хэрэглэх, аашилж аяглах нь өөр, болж өгвөл downsizing хийхгүй ээ гэдэг нь нийтлэг.

Энэ тал дээрээ германчууд их сонин... Нөгөө л цаг барьдаг, дүрэм журмыг ягштал биелүүлдэг энэ тэрийг дахиж хэлэх гэсэнгүй. Хэн ч байсан юмыг хэдээр авсанаа биш хэр хямд авсанаа л гайхуулна. Хэн ч байсан Volkswagen Golf тэргээ дуртайяа унана...

Миний хот 2

2009-10-29 18:14:36

Австрийн нийслэл Вена... Амьд түүх... Бодит үлгэрийн мэт сайхан хот.
Ажил мэргэжлийн гараагаа эхэлж байсан дотно сайхан газар тул бас л миний хот!

Будааны хулгайч

2009-08-05 21:10:17

Австрийн Вена хотод, хуучин ажлын газрын маань ойролцоо Лихтенштэйны Ордон гэж байх... Миний мэдэхийн арав гаруй жил хаалтай байсан тэр газар 2004 онд музей болж Европт ховорхонд тооцогдох хувийн цуглуулгыг дэлгэж билээ... Хожим сонсвол тэр үнэт ховор урлагын бүтээлүүдийн эзэн нь Лихтенштейны хан хүү, хоёрдугаар Ханс-Адам байж.

Хэлгүй даадай

2009-09-11 19:44:02

Шинжлэх ухаан, эрдэм шинжилгээ, технологийн дэвшлийн ач тусыг үнэлж барахгүй их. Тиймээс ямар ч улс орон өөрийн эрдэмтэдтэй байж, өөрийн чадлаар судлагаа хийдэг. Хүнээ, байгаль орчноо, хоолойгоор давдаг гуравхан зүйл болох хоол, эм, хороо судладаг.

Аливааг үнэн зөв судлаж мэдэхэд хөрөнгө мөнгө, багаж төхөөрөмжөөс илүүтэйгээр олон талын бодит мэдээлэл, хамтын ажиллагаа, чадварлаг судлаач чухал.

Хулхи эрдэмтэн

2009-10-05 17:15:43

Орчин цагын мэдээллийн технологийн ач тус их ч аюул хор дутахгүй. Судлаачид өөрийн ажилдаг салбарт хэн юу хийж байгааг цаг алдахгүй мэдэх боломжтой, тэр бүү хэл хэвлэж амжаагүй байхад нь, үүний тусламжтайгаар...

Германы Аахенийн Техникийн Их Сургуулийн дэд профессор Фред Шэйпэр PubCrawler систэмээр шинэхэн бүтээлүүдийг харж суухдаа жигтэй гэмээр нэгэн зүйл харсан гэнэ. Тэр нь Cellular Signalling (Vol. 6694) сэтгүүлд хэвлэгдэхээр болсон interleukin 6 induced gene expression-ы тухай бүтээл...

Контерганы хүүхдүүд

2009-10-20 20:02:03

Польшийн Краковд нацист Германы Хээрэсийн Оберкоммандо буюу Вээрмахтын хамгийн дээд шатанд шууд харьяалагддаг Хижиг болон вирус судлалын хүрээлэн гэж байв. Тэнд штабын эмч цолтой, химич, эм судлаач Хэйнрих Мюктер хоригдолууд дээр хижиг өвчин туршина.

Манайхны зураг

2010-03-24 06:37:38

Макс Планкын Судлагааны Нийгэмлэгт 80 Институт, 4800 судлаач, 7000 гаруй докторант, судлаач оюутанууд байгалийн ухаан, биолог, нийгмийн ухааны олон чиглэлээр маш өргөн хүрээтэй судлагаа явуулдаг. Манай судлаачдын сүүлийн үед хэвлүүлсэн эрдэм шинжилгээний бүтээлүүдэд нь орсон, бидний сайн мэдэх энгийн зүйлсийн микрскопын түвшний зургуудыг сонирхолтой болов уу хэмээн орууллаа...

Чиний минь үнэр

2010-02-22 14:19:08

Монголын Нууц Товчоонд өгүүлсэнээр Есүхэй баатар Өэлүнээ Мэргидийн Их Чилэдүгээс булаасан гэх. Хожим Мэргидүүд Тэмүжингээс Бөртэ үжнийг булааж өш авсан нь бий. Бөртэг эргүүлэн авахад жирэмсэн ирж, Өүлэн яалаа даа... Харин дайн самуун болох бүрт дандаа морьгүй хоцордог хөөрхий Бөртэ, түүний хадам ээж бас булаагдаж ирсэн Өүлэн хоёрт нэг нийтлэг зүйл бий. Булаагдах тоолондоо "Миний їнэрийг їнэсэж яв!" хэмээгээд өмссөн цамцаа тайлж өгдөг нь ихэд сентиментал мэт боловч биологийн маш чухал мэдээллийг дамжуулж амждаг байж.

Чернобылийн буян

2010-04-16 05:26:47

Нэгэн цагт Украйны Чернобылд болсон цөмийн осол нь хүн төрөлхтний түүхэнд тохиолдсон хамгийн хүнд гамшиг юм. Тэр үед агаар мандалд алдагдсан изотопууд (ихэнх нь задарч дууссан боловч) Европыг одоо ч бохирдуулсан хэвээр... Хяналтаас гарсан цацраг идэвхтэй нэгдлүүд ямар удаан хугацааны туршид амьд биесийг эрэмдэглэж, хувиргаж бас устгах чадалтайг өгүүлсэн нь тун олон. Ослоос хойш 24 жил өнгөрсөн ч 137Cs мэт амь бөхтэй радио изотоп байж болох хэмжээнээс 163 дахин их хэвээр.

Солонгос кино

2009-02-11 01:39:35

Ёс суртахуунтай байхын цаад учрыг өгүүлсэн ном сургааль олон. Тиймээс шударга журам, ёс төр, сэвгүй нэрийг хүсэх хүний тоо эрүүл энх, аз жаргалыг хүсэгчдээс дутахааргүй олон байдаг. Гэвч бид төр засаг, хууль, шүүх цагдаа гээд бүгдээс нь ёс зүй, үнэнч шудрага байхыг шаардах мөртлөө судлаач, эрдэмтдээс үүнийг огт асуухгүй байна.

Доктор 007

2009-02-02 05:29:54

1999 онд Канзас Их Сургуулийн авьяаслаг эрдэмтэн Хироаки Сэризава хүнд „бяцхан тус" хүргэснийхээ төлөө ял сонссон юм. Эртний танил Такаши Окамотогийн хүссэнээр хуруу шилтэй нэгэн дээжийг өөрийн лаборатори дахь хөлдөөгчиндөө хадгалсны төлөө тэрбээр цөөнгүй хэдэн жил мөрдүүлж, шүүх цагдаагаар явсаны эцэст 2003 онд 3 жилийн тэнсэн ял, 150 цагийн албадан хөдөлмөр, 500$ торгууль сонсож.

Гавьяат хар тамхи

2009-01-16 04:08:16

Швейцарийн Базел хот, 1943 оны хавар. Sandoz Laboratories пүүсийн залуу ажилтан туршилтын явцад халдвар авч... Хэдэн жилийн өмнөөс үр тарианы ургамлын халдварт мөөгөнцөр судлаж байгаа Алберт Хоффманн гэгч лисергийн хүчлийн диэтиламид буюу LSD25 дугаартай дээжээ дахин талстжуулж байж.

Science сэтгүүлийн 2008 оны шилдэг 10

2009-01-09 00:22:01

2008 он дуулиан шуугианаар дүүрэн байлаа... Марс гаригийн судлагаа, хиймэл фермент, эдийн засгийн хямрал, дайн дажин, Обама гээд л... Тэгвэл Science сэтгүүлийн сүүлийн дугаарт 2008 оны шуугиант топ 10 судлагааг нэрлэж... Сонирхуулбал:

Сайхан үхрийн маx...

2008-12-27 04:25:34

Монголчуудийн хамгийн чухал хүнс нь маx. Харин монгол хүмүүст түгээмэл тохиолддог өвчнүүдийн нэг хавдар, тэр тусмаа хоол боловсруулах эрхтнүүдийн хавдар. Аль аль нь олон зууны "уламжлалтай".

Тэгвэл Европ дахинаа сүүлийн 15 жилийн туршид явуулсан өргөн цар хүрээтэй нэгэн судлагааны үр дүн эцсийн байдлаар саяхан хэвлэгдсэн нь бидэнд "аймаар" хамаатай ажээ. Эрдэмтдийн баталж байгаагаар өдөрт 160г дээш мах, хиам хүнсэндээ хэрэглэх болвоос төдий чинээ ходоод, бүдүүн гэдэсний хавдартай болох эрсдэл ихэсдэг байна.

Чадахгүй бол баяртай!

2008-12-17 19:53:25

Аливаа зүйл эмх журамтай байх чухал. Ядаж хэрэглэдэг юмаа байдаг газар нь хийж сурах хэрэгтэй. Хамгийн гол нь тэр зүйлээ бүрэн бүтэн үү, байх газар нь мөн үү гээд лавлаад харчихад тун гэмгүй. Эмч таныг хогийн савнаас олсон, хэрэглчихсэн тариураар тарьж байна гээд төсөөлөөд үз дээ...

Обама яах гээд байна?

2008-12-12 07:22:15

Сонгуульд нэр дэвшигч элдэв олон юм амладаг нь ганц бидний зан биш. Харин нийтийн ирээдүйн сайн сайханд нэмэр тус болоx тэр л зүйлийг баримт судлагаатай хэлж түүнийгээ заавал төлөвлөгөө, тооцоотой биелүүлдэг нь олон газрын ёс.

Геномын худалдаачин

2008-12-05 23:17:43

Орчин цагийн шинжлэх ухаан, технологийн үр дүнд биологийн материалыг цуглуулах, бэлдэх, боловсруулан улмаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх арга зам үндсээрээ өөрчлөгдөж байна.

Технологийн шинэ чиглэлүүд гарч, олон төрлийн эс, хөлдөөж хадгалсан эд, эрхтэн, биохимийн бэлдмэлүүд, дарааллыг нь тогтоосон ДНХ гэх мэт асар их мэдээлэл, үнэ цэнэтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг болсоор удлаа. Энэ бүтээгдэхүүнүүдийг хувилах, хуулбарлах, нийлэгжүүлэх, хувиргахаас эхлээд зарах, солих, түрээслэх зах зээл нэгэнт бий болжээ.

Дөрвөн дугуйтай дөрвөлжин цагаан мангас

2008-11-27 22:31:12

Land Rover аль ч загвар нэр хүндтэй, домог болсон байдгийг бид мэднэ. Анхнаасаа колончлогчдын хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлж бүтээсэн болохоор аргагүй. Эдгээрийн дундаас Defender 110 хэмээх 2007 онд үйлдвэрлэсэн тэрэг унаж үзсэнээ та бүхэнтэй хуваалцая!

Эсийн алхимич чихрийн шижинг эмчилж мэдэх нь

2008-10-29 03:03:47

Харвард Их Сургуулийн судлаачид амьд хулганы эсийг дахин програмчилж инсулин нийлэгжүүлдэг эс болгон хувиргах арга замыг олсоноо саяхан танилцуулав. Тэдний хэлж байгаагаар бие гүйцсэн аливаа эсийг direct reprogramming хийх замаар өөр төрлийн эс болгох үүд нээгджээ. Бостон дахь Харвардын Stem cell хүрээлэнгийн Дуглас Мэлтоний хэлсэнээр энэ арга зүй диабетийг эсийн түвшинд эмчилдэг болоход дахин нэг алхам ойртуулж байна. Энгийнээр хэлбэл жор тунг нь тааруулж чадах юм бол аль нэг төрлийн эсийг урдчилан инженеринг хийж pluripotent stemlike cell болгохгүйгээр нөгөө төрөлд төвөггүй хувиргах боложтой гэдгээ Nature сэтгүүлд хэвлүүлсэн байна лээ. Олж уншаарай!

Таарсан машин олж унаач, хө!

2008-10-14 03:48:18

Олон улс оронд хүмүүс боловсрол хүмүүжил, эрхэлдэг ажил, мэргэжил, албан тушаалаасаа хамаараад өөр өөр эдэлж хэрэглэх соёлтой байх нь тун элбэг. Хэдий тийм ч элдэв эд хогшил, ховор чамин эдлэл хэрэглэл, хувцас, үнэтэй ганган автомашин зэргээ шагшин магтаж ярихгүй байх нь соёлтой хэрэглээний хамгийн энгийн дүрэм байдаг.

Хэн хэдэн цаасны цалинтай вэ?

2008-10-08 20:48:38

Хүний аманд ордог учраас хоол, эм хоёрыг үйлдвэрлэх нь асар өндөр ашигтай бизнес. Тиймээс ч зах зээл дээр хамгийн элбэг бараа бүтээгдэхүүн юу байна, энэ хоёр. Гэхдээ ихээхэн хариуцлагатай, эрсдэлтэй бас аюултай. Хятадад юу болсоныг сонсоо биз дээ?
Уншихаас ч аймаар найрлагатай юм дэлгүүр хоршоо тэр тусмаа эмийн сангаар дүүрэн. Меламин бол бол тэдгээрийн хажууд нь ёстой жижиг гар; одоогоор нийлэг эд үйлдвэрлэхэд л жаахан хэрэглэдэг. Гэсэн ч та нар дурын нийлэг уутны булан дээр "This bag is not a toy!" гээд бичсэн байдгийг харсан байх, учиртай үг шүү!

Хонгорын хордлого

2008-09-19 19:07:56

Хачин сонин зүйл энэ дэлхий дээр олон. Түүний нэг нь мөнгөн ус. Бүх металлуудийн дотроос ганцаараа шингэн, ганцаараа ууршиж чадна, тэр хэмжээгээрээ хортой. Хүмүүс ч үүнийг эртнээс мэддэг байж. Христийн он тооллоос 1500 жилийн өмнөх Египтийн булшнаас багагүй мөнгөн ус олсон ч талийгаач нинжа байсан уу, мөнгөн усаараа алт угааж байгаад нас барсан уу хэлж мэдэхгүй л байна, археологчид...

Уг нь энэ элемэнт байгальд тун элбэг. Жилд дунджаар 30 мянган тонн цэвэр мөнгөн ус агаар мандалд ууршиж байдаг бөгөөд хүний үйл ажиллагаанаас болж дахиад 10 мянга шахам тонн нэмэгдэнэ.

Цэвэр мөнгөн усыг тосонд уусгаж хооллодог бактерууд хүртэл байдаг ч хүмүүс хамгийн өргөн хэрэглэх бөгөөд хөргөгч, угаалгын машин, индүүнээс чинь эхлээд шүдний амалгам ломбо дотор чинь хүртэл бий.
Уламжлалт анагаах ухаан, сүнс сүүдэр дуудах, харааж ерөөхөд хэрэглэж ирсэн нь бас элбэг. Номхоруулсан мөнгөн ус хэрэглэдэг монголчууд байхад 18 дугаар зууны европын эмч нар өтгөн хатахад 700 грамм мөнгөн ус бичиж өгдөг байж.

Ном сэтгүүлд уншиж байхад зарим нэгэн хүн 3кг мөнгөн ус ууж туршсан тэнэг судлагаа хүртэл байх. Хамгийн гол нь ууршаагүй эсвэл давс хэлбэрт шилжээгүй л бол ийм туршилтийн дараа дотор муухай оргих, жаахан мартаж будлихаас өөр зовиургүй гэртээ харих боломж бий. Сэлэнгэ аймагт водка+мөнгөн усны коктеил найруулж уусан нинжа амьд үлдсэн нь түүнийг бурхан биш химийн шинжлэх ухаан харж үзсэнийх. Гэхдээ үүнийг гэртээ туршиж үзэж огт болохгүй шүү!

Хамаг аюул ууршихад бас уусахад л эхлэнэ. Амьсгалын замаар, арьсаар хялбархан нэвтэрч 80% биед хуримтлагдах ба халуурч, чичрэн, амьсгал түргэсч бөөлжиж аманд чинь төмөр амтагдаж ч магад. Архаг үедээ уртаас урт хэцүү нэртэй шинж тэмдэгээр дүүрэн болж арьсны өнгөний эмчээс салахаа болино. Үүнд арьс улайх, загатнах, туурах, хавдах гээд боломжтой бүх шинж тэмдгийг дурдаж болох бөгөөд дээрээс нь халдвар орчихвол бүүр гоё. Хаана хамуутай хүмүүс байна гээд байлаа даа?

Гэхдээ болоогүй ээ, үүний хажууд мөнгөн усны эрдэс давснууд асар хортой бөгөөд дундад зууны манлай хорнуудын нэг байж. Хүнийг дотроос нь иддэг энэ хорыг уугаад хоол боловсруулах зам тэр чигээрээ шархлаж, үхжсэнээс шооконд орж үхнэ, энэ шинжийг монголын эмч нар системийн гажиг гэж нэрлэдэг. Хэрэв та нар санаж байгаа бол Хонгор сумын нэгэн эмэгтэй ийм оноштойгоор нас барсан билээ... Аз байгаад амьд үлдвээс хорны тал нь бие дотор задарч дуустал дор хаяж сар хагас хүлээх хэрэгтэй ч энэ хугацаанд эсүүдийг хордуулж эхлэнэ, ярихаас ч аймаар.

Мөнгөн усны хордлогын жишээ олон. Минамата өвчин гэж жинхэнэ болсон явдал бий. 1950аад оны эхээр тэндхийн хуванцарын үйлдвэрт урвалын хурдасгуур болгон хэрэглэсэн хорт хаягдал тэнгэсийн булан руу урсаж анаероб бичил биетний буянаар илүү хортой болж чадаж. Тэндээс загас барьж идсэн 52 хүн газар дээрээ цахилгаан үхлээр үхэж, үлдэж хоцорсон нь мэдрэлийн системийн эдгэшгүй өвчин авав. Тэдний үр удмын дунд өнөөдрийг хүртэл нуруу нугаламийн хүнд өвчтэй хүүхэд олон. Хонгор суманд төрсөн хүүхдүүд шиг!

Мөнгөн усыг таньж тодорхойлох олон арга бий. Байгаль орчны болон үйлдвэрийн хяналтын зориулалттай Zeeman Lumex хэмээх хялбар авсаархан багажийг монголын мэргэжлийн хяналтын шинжээчид ашиглаж байгаа. Заримдаа 0.5 μг/кг хүртэл хэмжиж чаддаг гэх энэ багаж дээжээсээ болон сольж хэрэглэдэг олон төрлийн хошуутай гэдгийг мэддэг болсон гэж найдаж байна. Мэддэг бол багажаа асааж чаддаг болсон гэж бас итгэж байна. Харин багажаа асаагаад ажиллуулаад хэмжиж чадахгүй л байх шиг санагдаад байна даа! Эсвэл хэмжиж мэдэх мөртлөө дээжээ авч чадахгүй байгаа юм уу? Хүний үсэнд шалгах нь хамгийн найдвартай. Үс хэр урт ургаснаар хүртэл хэзээ хордсоныг нь хэлчихэж болно гэж би та нарт зөндөө хэлсэн байх аа! Яагаад байгаа юм бэ?? Барууны их дээд сургуулийн оюутанууд хээрийн дадлагын үед хэрэглэдэг энгийн багаж, хамгийн хялбар тодорхойлж болох химийин элемент хоёр шүү дээ!