2008-12-05 23:17:43
Орчин цагийн шинжлэх ухаан, технологийн үр дүнд биологийн материалыг цуглуулах, бэлдэх, боловсруулан улмаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх арга зам үндсээрээ өөрчлөгдөж байна.
Технологийн шинэ чиглэлүүд гарч, олон төрлийн эс, хөлдөөж хадгалсан эд, эрхтэн, биохимийн бэлдмэлүүд, дарааллыг нь тогтоосон ДНХ гэх мэт асар их мэдээлэл, үнэ цэнэтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг болсоор удлаа. Энэ бүтээгдэхүүнүүдийг хувилах, хуулбарлах, нийлэгжүүлэх, хувиргахаас эхлээд зарах, солих, түрээслэх зах зээл нэгэнт бий болжээ.
Хэтэрхий ашигтай, хэн бүхэн ороод байдаггүй, нууцлаг энэ зах зээлээс чухам хэн ашиг хүртэж, ач холбогдолийг нь амталдаг нь хүртэл бүрхэг боловч нэг л зүйл нь маш тодорхой. Генетикийн болон биохимийн нөөц экспортлодог орнууд гол төлөв Монгол шиг ядруухан орнууд байна.
Одоогоос 10 жилийн өмнө Колумбийн Картагенад болсон уулзалтаар дэлхийн 138 орон генетик аргаар хувиргасан бүтээгдэхүүн борлуулах, худалдах талаар ганцхан протокол батлах гээд чадаагүйгээр барахгүй хэрэлдээд салсан юм. Удалгүй ийм бүтээгдэхүүн оруулахыг хориглох гэсэн аливаа орныг Дэлхийн Худалдааны Байгуулгаас дарамталж эхэлсэн гэдэг... Хамгийн хачирхалтай нь АНУ тэр хуралд зөвхөн ажиглагчаар оролцсон бөгөөд нууцлаг зах зээлийн нууц эзэн тэд болов уу гэж одоо хүртэл ярилцдаг гэсэн.
Харин бидэнд өөрийн биед байгаа генетик мэдээлэлээ хэзээ нэгэн цагт өөртөө зориулж ашиглаx, ач тусыг нь үзэх бяцхан боломж гарч байх шиг байна. Германы судлаачид эр бэлгийн эсийг хиймлээр гаргаж аваад, туршилтын хулганад арай хийж үр тогтоогоод гажигтай цөөн хэдэн гөлчгий гаргаж авсанаа Development Cell сэтгүүлд хэвлүүлжээ (ТВ гардаг хоолны нэвтрүүлэг шиг хялбаршуулж хэллээ шүү!). Тэд өндгөн эс гаргаж авсан ч чадна гэнэ. Энэ нь удахгүй эр амьтны эсээс өндгөн эс, эм амьтны эсээс эр бэлгийн эс гаргах бүрэн боломжтой гэсэн үг.
Харин үүнийг хүн дээр хэрэглэнэ гэвэл шамбалын дайн хийсэн ч багадах том асуудал бөгөөд ёс зүй, хүн судлал, улс төр, дэлхийн түүх, эдийн засгийг хамарсан айхтар бэрх юм болох нь гарцаагүй. Учир нь ижил хүйстэн гэр бүл эцэг эх болох, тэр бүү хэл ганц бие хүн өөрөө өөрийнхөө хүүхдийг ч гаргах боломжтой болж байгаа юм. Ингэж үрждэг амьтдыг гермафродит буюу манин гэдгийг мэдэх байх.
Биолог, анагаах ухааны талаасаа аливаа амьд бие, тэр тусмаа хүний хөгжлийг сайтар тайлж мэдэх, сүүлийн үед элбэг тохиолдох болсон үргүйдэлийг эмчлэхэд дэм өгсөн энэхүү судлагаа асар том зах зээлийг аль хэдийнээ нээж өгөөд байгаа заавал хүн гэхгүйгээр асар олон төрлийн ген бүтээгдэхүүн хийх боломжийг нээчихлээ...
Байгалийн нөөцийг ашиглана гэдэг газар ухаж, ууталж зарахаас хэтэрхий өөр, гайхалтай сонин бас гоё ойлголт бөгөөд тэр нөөц хаа сайгүй бий. Хамгийн гол нь хаана юу байгааг судлах хэрэгтэй бөгөөд Монгол орны газрын гүнээс агаар мандал хүртэл асар их орон зайнд генетик нөөцөөс өөр юм алга.
Нийтэлсэн: biochemiker, Нээгдсэн: 714, Жоорло
Сэтгэгдэлүүд:
Melhiig l huis hamaarahgui urjij chaddag geed uzdeg baij bilee.. sonirholtoi medeelel bn... go go
Mongolchuud Japanuudtai yu hiidgiig bi medehgui. Harin mongol hunii sequense gedeg chini Japanii Kyoto University, Manai Eruul mendiin Shinijleh UHaanii University, USA-iin Michigand baidag Van Andel Institute-iin hoorond baiguulsan Mongol hunii geniig (genomiig) 20 jiliin hugatsaatai sudlah 1 Billion USD tosol baih. Gehdee ene tuhai Van Andeliin Web deer ogt durdaagui baina. Getel doorh Web deer Japanii talaas medegdel hiisen baih yum. Bi japan hel tiim tul zugeer uuniig tawilaa. Unshihaar oilgogdoh biz dee.
http://biotech.nikkeibp.co.jp/bionewsn/detail.jsp?newsid=SPC2007062947610
http://biotech.nikkeibp.co.jp/bionewsn/detail.jsp?newsid=SPC2007062947608
Tegeheer helj baigaa tosol chini ene baih. 20 jiliin hugatsatai yum chini duusah boloogui baina. Uuniig anagaahiin bagsh naraas todruulah heregtei baih.
Akademiin Himiin hureelengiin Dr. Gan-Erdene ene bagaj deer ajillaj baisan gej humuus heldeg yum bilee. Harin Akademiin ded President Altansukh gedeg hun ene bagajiig awahuulah talaar hootsoldojo biagaa gej duulsan. Gehdee medeej ene zun biluu ene hawar. 2009 onii tosow hasagdsan tul MALDI-TOF ch ULGERIIN DALAI baih daa. Ene bagajiig MUIS-t bairluulbal yasan yum be gesen yaria ter ued baisan. Ter ued Mongol ch mongotei baij dee. Zesiin une 1 tonn ni 8000 dollor.
Akademiinhan ene bagajiig oruulj ireh geed bur shuurhai hootsoldson yum bilee. Ted Japanii Shimadzu-tai yariad yagaad geheer Tanaka Kyoichi Nobel Prise ene MALDI-TOF-oor awsan uchir hudaldaj awii gejee. Getel nogooduul ni Mongold oruulah horiotoi gesen yum baih. Yagaad geheer iiim bagajiig oruuldaggui heden oron baidag yum baina. Tednii neg ni MONGOLIA. Ciri, Cuba, Iran, North Korea gesen baih. Edgeer ulsuudad MALDI-TOF zarj boldoggui yum baih. Yagaad geheer AYULTAI ULS YUM BAIH. Ugni Zasgiin gazriin tuwshind hootsoldwol boloh bailgui dee. Dandaa tsarai aldah yumaa Minii heden Mongolchuud.
Bi ug ni microorganismiig hamtarsan sudalgaa hiie geed guigeed baigaa yum. Getel nadad mash ih sain geree hereg bolood baina l daa. Organismiig ogoh geheer tsaaduul maani namaig aimaar hundbaidald oruulah geed baina. Jishee ni busad ornuud iim organismaa 1 CULTURE-g hil dawuulah ued 400 USD ch yum uu uneldeg yum baina. Tegeed jisheeni 1000 Culture hil dawuullaa gehed 400 000 USD-g ULSIIN todorhoi dansand ene mongiig Gadaadiinhnaas garguulj tushaalgah yum baina. Daraa ni ene mongonoos tatwaraa hasaad jishee ni 300 000 USD-g butsaagaad nadad Mai uuniigee aw erdem shinjilgeegee hiigeerei Fontana geed ogoh yum baina. Getel manaid iim huuli baihgui uchir Fontana chi zugeer l naadahaa yawuulchih uhaanii yum yariad. Uneheer huuli baihgui bolohoor huchin mohosdoh yum aa ? Dan gants gereegeer zohitsuulna gedeg ugui yum baina. Ashigt maltmaliin huuli garaad mongoliin baylag uned orson shig Genetic Resource-iin huuli ch yum uu gargahgui bol tsaashaa yawahad unen berh baina. Dandaa deerelhuul chih yum aa. Bodit baiwal iim l baina.
MALDI-TOF авахаар бол Waters авсан нь мэдээж дээр... Миний хувьд авахаар төлөвлөж байсан багажуудийн мөрөөдлийн жагсаалтыг хийж өгсөний хувьд органик бус нэгдлүүдийн судлагаа, ерөнхий шинжилгээнд хэрэгцээтэй GCMS, HPLC-MS мэтийн багажууд батлагдсаныг сайн санаж байна...
Ган-эрдэнэ гуайгаас өөр promising scientist тэднийд байгаа юу?
Sorry, unendee nariin shiriin yumiig bi medehgui. Gehdee Hela biluu neg esiig odoo ashigladag gesen. Ezen ni ongorson bolowch delhiin buh ulsad ashiglaj baigaa. Tuunees garsan ashiig yaj huwaadag yum bol ?
Bi urid ni Japanii NITE gedeg baiguullagatai Mongoiin Academy of Sciences geree hiisen gej sonsson yum. Getel bodit baidal deer ene iim hogiin yum baisniig ta buhnees mash ih sain medlee. Ene chini BENEFIT SHARING-ee bolii, yadahdaa LICENSE FEE oligtoi awaagui yum baina gej oilgood baina. Yagaad geheer LICENSE FEE-g ene tuhai zohitsuulah huuligui tohioldold oligtoi tom duugarch anhnaas ni hiiji ogohgui bol ingeed jishig togtoh geed baidag yum. Busad ulsuudad dundjaar busad ulsuud gedeg ni hogjij baigaa ornuud bogood 1 CULTURE-g 450 USD-aar uneldeg yum bilee. Getel Chadraa Guai tegeegui bololtoi. Ene ni daraa daraagiin hamtarsan sudalgaand tushaa boldog tuuhtei dee. Uul uurhaigaar bol manaihan Brou Goldiig Canaduudad Mai aw geed ogsontei adilhan yum l bolson yum baina. Gehdee ingej ogoh ni bas zow baij medne. Yagaad geheer Mongolchuud ni urid ni ih hemjeenii zeel Japanaas awsan. Tuuniigee ene organismuudaar haah heregtei tuhai odoonoos yariwal Mongol uls Japand orgui bolno. Iim NAIMAA bas baij bolohiig uguisgehgui.
geneticiin naimaa sanaachlah, manaid heregjuuleh geed baigaa humuus uu? ehleed businessiin orching burduuleh uu, esvel ene talaar yadahad gariin huruunaas deesh buren mergejseij, mergeshsen mergejilten sudlaachidaa ehleed beltgeh uu gedeg asuudal gol ni biz ee. jishee ni ene talaar baabar bichij l baisan, hediigeer ter biochemist ch gelee onoogiin shinjleh uhaanii tuvshintei hol zeregtsej chadahgui gedeg ni lavtai. ene blogiin ezen mergejliin ni hun yum shig baina. Physiological chemistry gej bidnii ued yaridag baisan, ene talaar hen ni ch internet gedeg unegui tuslagch baihad orchuulaad eldev yum bicheed baij bolno.
Proteome, Proteomics gedeg maani er ni yu ve gedgee ehleed tailbarlaval sonirhoh humuus iheehen garah biz ee?
mergejliin site, bloguud nemegdej baigaa ni saishaaltai. amjilt husye.
Ховд ч заримдаа ойрхон л байсан байдаг даа.