Monday, February 6, 2012

Геномын худалдаачин






Орчин цагийн шинжлэх ухаан, технологийн үр дүнд биологийн материалыг цуглуулах, бэлдэх, боловсруулан улмаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх арга зам үндсээрээ өөрчлөгдөж байна.
Технологийн шинэ чиглэлүүд гарч, олон төрлийн эс, хөлдөөж хадгалсан эд, эрхтэн, биохимийн бэлдмэлүүд, дарааллыг нь тогтоосон ДНХ гэх мэт асар их мэдээлэл, үнэ цэнэтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг болсоор удлаа. Энэ бүтээгдэхүүнүүдийг хувилах, хуулбарлах, нийлэгжүүлэх, хувиргахаас эхлээд зарах, солих, түрээслэх зах зээл нэгэнт бий болжээ.

Хэтэрхий ашигтай, хэн бүхэн ороод байдаггүй, нууцлаг энэ зах зээлээс чухам хэн ашиг хүртэж, ач холбогдолийг нь амталдаг нь хүртэл бүрхэг боловч нэг л зүйл нь маш тодорхой. Генетикийн болон биохимийн нөөц экспортлодог орнууд гол төлөв Монгол шиг ядруухан орнууд байна.
Одоогоос 10 жилийн өмнө Колумбийн Картагенад болсон уулзалтаар дэлхийн 138 орон генетик аргаар хувиргасан бүтээгдэхүүн борлуулах, худалдах талаар ганцхан протокол батлах гээд чадаагүйгээр барахгүй хэрэлдээд салсан юм. Удалгүй ийм бүтээгдэхүүн оруулахыг хориглох гэсэн аливаа орныг Дэлхийн Худалдааны Байгуулгаас дарамталж эхэлсэн гэдэг... Хамгийн хачирхалтай нь АНУ тэр хуралд зөвхөн ажиглагчаар оролцсон бөгөөд нууцлаг зах зээлийн нууц эзэн тэд болов уу гэж одоо хүртэл ярилцдаг гэсэн.
Харин бидэнд өөрийн биед байгаа генетик мэдээлэлээ хэзээ нэгэн цагт өөртөө зориулж ашиглаx, ач тусыг нь үзэх бяцхан боломж гарч байх шиг байна. Германы судлаачид эр бэлгийн эсийг хиймлээр гаргаж аваад, туршилтын хулганад арай хийж үр тогтоогоод гажигтай цөөн хэдэн гөлчгий гаргаж авсанаа Development Cell сэтгүүлд хэвлүүлжээ (ТВ гардаг хоолны нэвтрүүлэг шиг хялбаршуулж хэллээ шүү!). Тэд өндгөн эс гаргаж авсан ч чадна гэнэ. Энэ нь удахгүй эр амьтны эсээс өндгөн эс, эм амьтны эсээс эр бэлгийн эс гаргах бүрэн боломжтой гэсэн үг.
Харин үүнийг хүн дээр хэрэглэнэ гэвэл шамбалын дайн хийсэн ч багадах том асуудал бөгөөд ёс зүй, хүн судлал, улс төр, дэлхийн түүх, эдийн засгийг хамарсан айхтар бэрх юм болох нь гарцаагүй. Учир нь ижил хүйстэн гэр бүл эцэг эх болох, тэр бүү хэл ганц бие хүн өөрөө өөрийнхөө хүүхдийг ч гаргах боломжтой болж байгаа юм. Ингэж үрждэг амьтдыг гермафродит буюу манин гэдгийг мэдэх байх.
Биолог, анагаах ухааны талаасаа аливаа амьд бие, тэр тусмаа хүний хөгжлийг сайтар тайлж мэдэх, сүүлийн үед элбэг тохиолдох болсон үргүйдэлийг эмчлэхэд дэм өгсөн энэхүү судлагаа асар том зах зээлийг аль хэдийнээ нээж өгөөд байгаа заавал хүн гэхгүйгээр асар олон төрлийн ген бүтээгдэхүүн хийх боломжийг нээчихлээ...
Байгалийн нөөцийг ашиглана гэдэг газар ухаж, ууталж зарахаас хэтэрхий өөр, гайхалтай сонин бас гоё ойлголт бөгөөд тэр нөөц хаа сайгүй бий. Хамгийн гол нь хаана юу байгааг судлах хэрэгтэй бөгөөд Монгол орны газрын гүнээс агаар мандал хүртэл асар их орон зайнд генетик нөөцөөс өөр юм алга.

Сэтгэгдэлүүд:

1. melkadies | 2008-12-05 23:35:16
sain l unshdiin bna. suuliin uyin medeelel bna shuu. bi ochigdor urjigdarhan unshsan onoodor chinii blogoos unshih gej he he.
2. alchemist | 2008-12-06 00:24:58
alivaa zuil sainiihaa hajuugaar saar zuil daguuldag gj, ter tusmaa minii bodloor ene hunii es, gen, bolon virus n asuudal ulam iluu sudlagdah tusmaa bas ih ayul g avchirch boloh um shigee, hen negen bolchimgui etgeed diildeshgui virus gargaad tsatsuul yaana hehe, udahgui ene shinjleh uhaan chin hogjood emegteichuud huuhed toruuleh hereggui, huuhdee zugeer l zahialaad hiilgedeg boloh ni bn shdee, aimar um
3. Myagaa (зочин) | 2008-12-06 02:47:04
mash sonirholtoi medeelel bn. Uuriin tani blog-iig update hiihiig bainga huleedeg shuu...
Melhiig l huis hamaarahgui urjij chaddag geed uzdeg baij bilee.. sonirholtoi medeelel bn... go go
4. oriflame | 2008-12-06 12:29:28
mash sonirhoiltoi medeelel bna
5. moogii_kon24 | 2008-12-06 12:38:12
Бид нээрээ лайтай хоцрогдож байнаа
6. anjigai | 2008-12-06 14:11:56
Ёстой сайхан бичсэн байна. Манай ах яг наад чиглэлээр чинь одоо Австралид ажиллаж байгаа. Германд доктороо хамгаалсан юм. Эх оронд маань түүний хэмжээнд ажиллах лабортори түүнд өгөх цалин байхгүй л дээ.
7. Fontana (зочин) | 2008-12-06 19:14:56
Mongold odoo hamgiin chuhal huuli bol genetetic material genetic reseource-iig naimaa hiih ued tuuniig zohitsuulah huuli heregtei yum shig sanagdah yum. Bi onoodor gene-ee zarii tegwel ter ondor hogjiltei orniihon shuud l awahgui buyu 10 USD gene sh dee. Harin manaid huuliar zarah tohioldold naad zah ni 5000 USD daraa ni ashig oloh ued borluulaltiin 5 huwiig awahaar huulichilbal ih amarhan ajil buteh yum shig bainga sanagddag yum.
8. Fontana (зочин) | 2008-12-06 19:27:24
Harin ene tuhai ta buhen sanalaa bichne biz dee. Academy Japanii NITE gedeg baiguullagatai microorgansim sudlah tuhai geree hiisen gesen. Minii sonssonoor bol 1 organsimiig 10 USD-eer zarsan baigaa yum. Daraa ni tegeed Sayanora bolohiig uguisgehgui. Herew manai huuliar ene tohioldold 1 organsimiig 10 bish 400 USD gesen bol bid ene huulia l barina. Ted ene mongiig tolno. Harin manai academiinhan ch gaigui mongotei boloh baisan yum. Zailuul 10 USD-aar yah ch bilee dee. 1 kg guril, samriin tos, tsagaan budaa joohon awna tiim l mongo shuu dee.
9. Fontana (зочин) | 2008-12-06 19:31:47
2003 onii Nature deer From Genome to Proteome gesen ih saihan oguulel baigaa ta buhniig unshihiig urialj baina. Gol ni MS/MALDI-TOF-iin tuhai gehdee unshihad ih zugeer.
10. qwerty (зочин) | 2008-12-06 19:35:03
sain sudlakh l asuudal mash sonirkholtoi medeelel bna.
11. Fontana (зочин) | 2008-12-06 19:36:44
Minii bodloor ehnii eeljind MUIS-d Proteomicsiin hicheeliig oruulaad zaamaar yum shigee. 1 gene 5 uurag niilegjuulne. Oo tiim, BATBAYARIIN KHULAN gedeg hunii HELP ASSAY arga bolowsruulsan ih zugeer oguulel baidag. Minii oilgosnoor ene hun tun gaigui ajil hiisen yum shig baigaa yum. Gedhee medeej mongold irehgui l dee. Tendee baisan ni deer baih. Olon hun ene hunii oguulliig Reference hiideg yum baina.
12. Fontana (зочин) | 2008-12-06 19:41:13
Proteome Proteomics gedeg ni mongo oloh shildeg argiin tuhai urid ni neg hund yarisan ni ter hun namaig aimaar zagnaj bilee. Amidralaas tasarhai gej. Mongold ih oir salbar baigaa yum daa. Bi ch zagnuulaad hoogdood garsan daa. Ter hun mongoliin mash ih tom erdemten hun baisan.
13. biochemiker | 2008-12-06 19:53:46
Фонтана, мэргэжил ойролцоо бололтой... MALDI TOF бол миний өдөр тутмын ажлийн багаж, хүчин чадал, боломжийг бүрэн гүйцэд ашиглах болоогүй, асар их боломжтой технолог болохыг шагшаад л сууж байна... Одоогоор энэ багажыг ашиглан биологийн дээжийн боломжтой бүх гадаргууг дүрслэх шинэ арга зүйг боловсруулж байна. Программ хангамжийг асуудлийг шийдвэл ч бараг боллоо доо...
14. Zochin (зочин) | 2008-12-06 21:50:06
FONTANA-d asuuh zuil bn chinii deer bichsen zuiluudiig unshaad mash h gaihlaa uchir ni bi chinii heleed bgaa ter tosol deer ajilj bsiin gehdee tegj 10$ r baitugai 1 $ ch h zardga gej medeegui shdee! Gehdee MGL s yalgaj avsan deejuudiin medeelel genebank-d bhiig haraad mash ih gaihsan...zarim 1 n MGL humuus JAPAN uudtai niileed yu hiigeed bnaa. Bas Japanii erdemted MGL hunii buren sequens-g hiine geed ajilaa ali hediin ehelchihsen deej ene teree beldeed yavj bhgtai taarch bailaa mash olon jiliin omno odoo boduul barga duusaj bgaa bhaa...engeed bodhoor MGL shinjileh uhaanii academy!
15. Fontana (зочин) | 2008-12-06 22:40:39
14. Zochin (зочин) -D
Mongolchuud Japanuudtai yu hiidgiig bi medehgui. Harin mongol hunii sequense gedeg chini Japanii Kyoto University, Manai Eruul mendiin Shinijleh UHaanii University, USA-iin Michigand baidag Van Andel Institute-iin hoorond baiguulsan Mongol hunii geniig (genomiig) 20 jiliin hugatsaatai sudlah 1 Billion USD tosol baih. Gehdee ene tuhai Van Andeliin Web deer ogt durdaagui baina. Getel doorh Web deer Japanii talaas medegdel hiisen baih yum. Bi japan hel tiim tul zugeer uuniig tawilaa. Unshihaar oilgogdoh biz dee.
http://biotech.nikkeibp.co.jp/bionewsn/detail.jsp?newsid=SPC2007062947610


http://biotech.nikkeibp.co.jp/bionewsn/detail.jsp?newsid=SPC2007062947608


Tegeheer helj baigaa tosol chini ene baih. 20 jiliin hugatsatai yum chini duusah boloogui baina. Uuniig anagaahiin bagsh naraas todruulah heregtei baih.
16. Fontana (зочин) | 2008-12-06 22:48:41
BIOCHEMIKER-t


Akademiin Himiin hureelengiin Dr. Gan-Erdene ene bagaj deer ajillaj baisan gej humuus heldeg yum bilee. Harin Akademiin ded President Altansukh gedeg hun ene bagajiig awahuulah talaar hootsoldojo biagaa gej duulsan. Gehdee medeej ene zun biluu ene hawar. 2009 onii tosow hasagdsan tul MALDI-TOF ch ULGERIIN DALAI baih daa. Ene bagajiig MUIS-t bairluulbal yasan yum be gesen yaria ter ued baisan. Ter ued Mongol ch mongotei baij dee. Zesiin une 1 tonn ni 8000 dollor.
Akademiinhan ene bagajiig oruulj ireh geed bur shuurhai hootsoldson yum bilee. Ted Japanii Shimadzu-tai yariad yagaad geheer Tanaka Kyoichi Nobel Prise ene MALDI-TOF-oor awsan uchir hudaldaj awii gejee. Getel nogooduul ni Mongold oruulah horiotoi gesen yum baih. Yagaad geheer iiim bagajiig oruuldaggui heden oron baidag yum baina. Tednii neg ni MONGOLIA. Ciri, Cuba, Iran, North Korea gesen baih. Edgeer ulsuudad MALDI-TOF zarj boldoggui yum baih. Yagaad geheer AYULTAI ULS YUM BAIH. Ugni Zasgiin gazriin tuwshind hootsoldwol boloh bailgui dee. Dandaa tsarai aldah yumaa Minii heden Mongolchuud.
17. Fontana (зочин) | 2008-12-06 23:00:13
14. Zochin (зочин) | 2008-12-06 21:50:06-t
Bi ug ni microorganismiig hamtarsan sudalgaa hiie geed guigeed baigaa yum. Getel nadad mash ih sain geree hereg bolood baina l daa. Organismiig ogoh geheer tsaaduul maani namaig aimaar hundbaidald oruulah geed baina. Jishee ni busad ornuud iim organismaa 1 CULTURE-g hil dawuulah ued 400 USD ch yum uu uneldeg yum baina. Tegeed jisheeni 1000 Culture hil dawuullaa gehed 400 000 USD-g ULSIIN todorhoi dansand ene mongiig Gadaadiinhnaas garguulj tushaalgah yum baina. Daraa ni ene mongonoos tatwaraa hasaad jishee ni 300 000 USD-g butsaagaad nadad Mai uuniigee aw erdem shinjilgeegee hiigeerei Fontana geed ogoh yum baina. Getel manaid iim huuli baihgui uchir Fontana chi zugeer l naadahaa yawuulchih uhaanii yum yariad. Uneheer huuli baihgui bolohoor huchin mohosdoh yum aa ? Dan gants gereegeer zohitsuulna gedeg ugui yum baina. Ashigt maltmaliin huuli garaad mongoliin baylag uned orson shig Genetic Resource-iin huuli ch yum uu gargahgui bol tsaashaa yawahad unen berh baina. Dandaa deerelhuul chih yum aa. Bodit baiwal iim l baina.
18. hmm (зочин) | 2008-12-06 23:27:44
huleejee chi hunii gene zarah talaar yariaad bgamu esuul mgl hunii togs huvilbar gargaj avah ene tereer yariad bgamu medku negendee zaagaad tailbarlaad og meddeg boliildoo aliin bolgon ingej yavhiin
19. yo (зочин) | 2008-12-06 23:31:50
unheer chi gene zardag huuli batluulah ch uuu tiim naimaag mgld oruulj irii gj bodoj bgaa bol terr mgliin tom erdemten chmag huuj gargasan n boslon bshd teguul taarsan mungnii huur chin mgl ene naimaag nuutsaar horoitoi huuli gj batluul taarna ene chin odoo bidnii geniig und ch ashiglaj bolno gsen ugiin bshd eniigee oortoo nuuj yavaa olon huniig bitii unshaasai
20. biochemiker | 2008-12-06 23:36:35
NITE бол үйл ажиллагаа статус тодорхойгүй сонин байгууллага байсан. Монголын талаас оролцож байгаа хүмүүсийн хувьд нэгээс бусад нь цалин ч авдаггүй шт... Фонтана асудлийг сайн мэддэг бололтой, хэхэ...
MALDI-TOF авахаар бол Waters авсан нь мэдээж дээр... Миний хувьд авахаар төлөвлөж байсан багажуудийн мөрөөдлийн жагсаалтыг хийж өгсөний хувьд органик бус нэгдлүүдийн судлагаа, ерөнхий шинжилгээнд хэрэгцээтэй GCMS, HPLC-MS мэтийн багажууд батлагдсаныг сайн санаж байна...
Ган-эрдэнэ гуайгаас өөр promising scientist тэднийд байгаа юу?
21. Zochin (зочин) | 2008-12-06 23:52:13
FONTANA- d link uldeesen bayarlalaa. chi sain medeeleltei yum bn gehdee minii yarij bgaa tosol KYOTO University bish University of Osaka bsan sanjiin nileen heden jiliin omno deejee tsugluuj bhaas ni medhiin.
22. Fontana (зочин) | 2008-12-07 01:08:55
Hmm, Yo-d


Sorry, unendee nariin shiriin yumiig bi medehgui. Gehdee Hela biluu neg esiig odoo ashigladag gesen. Ezen ni ongorson bolowch delhiin buh ulsad ashiglaj baigaa. Tuunees garsan ashiig yaj huwaadag yum bol ?
23. Fontana (зочин) | 2008-12-07 01:15:57
Bi boddog yum. Mongol uls odoo 1 shirheg 2-oo bolii, gants shirheg MALDI-TOF awah tsag bolson baih. Bodood baisan chini MALDI-TOF gesnees METAGENOMICS gej tom salbar tsom hiij baina aa ? Yalt ch ugui hotsrood baigaa yum shig sanagdaad baigaa shuu. Guitsej turuulne gej yu baihaw, yadahdaa baga ch gesen METAGENOMICS-iin ajliig ehluulmeer baih yum. Hamgiin haramsaltai Shinjleh uhaan, technologiin tosliig shalgaruulahdaa sonin dee iim ajil geed bichdeeg uchir teren deer ni Proteomics, Metagenomics baihgui uchir araaraa mash ih ewgui tawiulah yum. Ongorson jiliin sonin deer Proteomics gesen ug orson baisan, getel ter ni Mongol hunii Proteomics gesen baih. Ug ni jishee ni HOILOGNII MAH-nii ch yumuu Proteomics ch yum uu, yu bilee nogoo Mogoin hornii ch yum uu baimaar yum shigee. Daanch erh medel ariin haalga dutah yum daa.
24. Zochin (зочин) | 2008-12-07 04:44:07
Fontana-d chi ug ni saihan saihan sanaa ih devshuulsen bnaa ghdee MGL d bol butehgui dee boon l hetsuu yumnuud yariad l urgashaa yavdaggui tegeed l jaahan gaigui hogjison humuusni bugd gadnii sain sain lab-d luu yavaad ogchiin shuu dee...Naad NITE tei hiij bgaa tosol ni bol odoo yag yu bolsiin gehees ehlehdee l 3 jiliin tursh urgeljilne zovhon isolation l MGL d hiigee busdiig ni Japand hiij ur dungeeree nom gargaad...2 tald bgaa buh MGL dejuudee copy doj uldegeed japand bgaa deejuudee harj bgaad l shataalgahiin gesen shdee ulger ulger ...manaihan iim genen yumuu iim yum yariaad hamtragchdaa huurchina gej boddiim shig bnaan hehe.
25. Fontana (зочин) | 2008-12-07 10:56:36
Zochin (зочин)24 - d
Bi urid ni Japanii NITE gedeg baiguullagatai Mongoiin Academy of Sciences geree hiisen gej sonsson yum. Getel bodit baidal deer ene iim hogiin yum baisniig ta buhnees mash ih sain medlee. Ene chini BENEFIT SHARING-ee bolii, yadahdaa LICENSE FEE oligtoi awaagui yum baina gej oilgood baina. Yagaad geheer LICENSE FEE-g ene tuhai zohitsuulah huuligui tohioldold oligtoi tom duugarch anhnaas ni hiiji ogohgui bol ingeed jishig togtoh geed baidag yum. Busad ulsuudad dundjaar busad ulsuud gedeg ni hogjij baigaa ornuud bogood 1 CULTURE-g 450 USD-aar uneldeg yum bilee. Getel Chadraa Guai tegeegui bololtoi. Ene ni daraa daraagiin hamtarsan sudalgaand tushaa boldog tuuhtei dee. Uul uurhaigaar bol manaihan Brou Goldiig Canaduudad Mai aw geed ogsontei adilhan yum l bolson yum baina. Gehdee ingej ogoh ni bas zow baij medne. Yagaad geheer Mongolchuud ni urid ni ih hemjeenii zeel Japanaas awsan. Tuuniigee ene organismuudaar haah heregtei tuhai odoonoos yariwal Mongol uls Japand orgui bolno. Iim NAIMAA bas baij bolohiig uguisgehgui.
26. Boldoo (зочин) | 2008-12-11 06:57:54
Za tegeed biotechnology hogjuulj mongo olii geed baigaam bizdee. Baabariin niitleliig sain unshih heregtei shuu. Mongolchuud teruugeer mongo olj (biotechnology industry geech yum bolgood)chadahgui. Delhiin end tend ajillaj baigaa humuus bagajaa avchiraad mongold yum hiichihmeer sanagdavch, yag ajillaya geheer bolomjgui l dee. Academy neg bagaj bayan baihdaa avlaa geed teriig togtvortoi ajluulah zardaliig n diilehgui. Hamgiin chuhal zuil boloh hunii huchin zuil n mongoliin chodor bolno. Uneheer bagaar ajlah oligtoi humuusiin burdel uuseh tsag mongold boloogui baina. Baabariin niitleliig unshih heregtei shuu humuusee!!!
27. biochemiker | 2008-12-11 17:17:56
Баабар гуай бол сайн нийтлэлч хүн боловч түүний бичсэнийг абсолют үнэн гэж бодох хэрэггүй. Бид харин түүнээс сайн уншигч байж, түүний бичсэнээс хэрэгтэйгээ авч, хэрэггүйг нь санах ёстой юм.
28. Fontana (зочин) | 2008-12-11 22:28:16
Zarimdaa yum bichiheer ERROR geed baih yum. Yawal deer yum be ?
29. танхил | 2008-12-12 23:25:01
сонирхолтой мэдээлэл байна, зарим нэг хүнд том боломж олгох ч муу зүйл бас л ихтэй юмаа.
30. anjigai | 2008-12-18 02:12:39
Миний сэтгэгдэлд хариу алгаа даа.
31. biochemiker | 2008-12-18 06:38:55
oops, yum yariad haduuraad yavchihaj uu... Heldeg unen unen... Namaig TV5 gedeg suvgiin eh ornoo herhen hogjuuleh ve gene uu nevtruuleg yum bichij og gd chinii helseniig l helchieye...
32. chatsarganii but (зочин) | 2008-12-18 07:06:15
proteine heregledeg humuust heregtei baih aa, manaid ehleed, ha ha. za nargia
geneticiin naimaa sanaachlah, manaid heregjuuleh geed baigaa humuus uu? ehleed businessiin orching burduuleh uu, esvel ene talaar yadahad gariin huruunaas deesh buren mergejseij, mergeshsen mergejilten sudlaachidaa ehleed beltgeh uu gedeg asuudal gol ni biz ee. jishee ni ene talaar baabar bichij l baisan, hediigeer ter biochemist ch gelee onoogiin shinjleh uhaanii tuvshintei hol zeregtsej chadahgui gedeg ni lavtai. ene blogiin ezen mergejliin ni hun yum shig baina. Physiological chemistry gej bidnii ued yaridag baisan, ene talaar hen ni ch internet gedeg unegui tuslagch baihad orchuulaad eldev yum bicheed baij bolno.
Proteome, Proteomics gedeg maani er ni yu ve gedgee ehleed tailbarlaval sonirhoh humuus iheehen garah biz ee?
mergejliin site, bloguud nemegdej baigaa ni saishaaltai. amjilt husye.
33. biochemiker | 2008-12-18 07:20:52
Danke schoen! Bi ch asar hyalbarshuulj bicheed baigaa sht... Hovd yaj yavdag ve gevel baruun tiishee gj hariulj baigaatai adil... Harin yaj yavahaa unshigch ooroo shiidne bizde... Hovd ortol alhaj molhoj, guij, furgond daigdaj esvel nisej bolno...
34. чацарганы бут (зочин) | 2008-12-18 07:42:36
хэ хэ, тийм дээ. миний хувьд алхана аа, өөртэй л итгэнэ шүү, фургонд суутал онхолдох, бензин дуусах, дугуй хагарах гээд дэмий, мөлхөхөөр өмдөнд хайран.
Ховд ч заримдаа ойрхон л байсан байдаг даа.
35. ВАФЛЬ | 2008-12-24 17:58:31
надад блог чинь таалагддаг, нано г сонирхдог болохоор сэтгэлд ойр сайхан байдаг.

No comments: